Pazko Igandeko burutazioak

Gaur jende anitz hizkuntza gehienetan esanahi hain atzerakoia (definizioetan dena da arbaso, sakrifizio eta heriotz) iradokitzen duen egun hori ospatzen ariko dela profitatuz, aliritzira botatako burutazio batzuk plazaratzeko aprobetxatuko dugu.

Oraindik bere burua ezker iraultzailetzat duen mugimenduak eta bere jatorri hiperkatolikoa atzean utziz laikotze prozesua (ustez) bururatu duen alderdiak ospakizuna kutsu ezin erlijiosoagoko egun honetan mantentzeak ez al du kirrinka egiten?

Ez al legoke guztiz justifikatua egunaren aldaketa, adibidez, euskararen eguna den abenduaren 3ra (gainera, Nafarroako eguna ere hori denez, abertzaletasunari hain komenigarri zaion Nafarroarekiko sentsibilitatea indartzen duelako)? Eta bestalde, azkenekoekin batera eta ez haien ordez, zergatik ez ospatu, Euskal Autonomia Erkidegoan, bertako herritarrek gehiengo zabal-zabalez onartutako Estatutuaren eguna?

Eta aurrekoaren harira, ondorioztatu behar al da balizko euskal errepublika batean lehentasuna lukeela, denok bozkatutako Konstituzioaren egunaren aldean, 1932an arbitrarioki jaiegun nazional bihurtutako Pazko Igandeak, tradizio sakrosantuaren (hitz inondik ere aproposa kasu honetan…) izenean?

Eta paroxismoruntz jarraituz, gure balizko armada txit fierrak azkenaldian Euskal Herri osoko autoen atzealdeak kolonizatu dituen ardi latxa paseora ateratzeko aprobetxatuko luke, Espainian egiten denaren egokitzapen gisa?

Azken batean, denboraren poderioz baino argitu ezingo diren itaunak dira…

PS: eguna sugar abertzalean kontsumitzen pasa nahi ez dutenentzat, proposamen alternatibo bat: Georges Brassensen La mauvaise réputation, (seguruenik gaurko eguna nonbait ospatzen ariko den) Anje Duhalderen bertsioan.

“Festa nazionalean ni gelditzen naiz ohean, / musika militarrari gorroto diot aspaldi…”

 

Todo lo que era sólido; un alegato por la decencia

Antonio Muñoz Molina, uno de los nombres más destacados de la letras contemporáneas españolas (ganador, entre otros, del Premio Príncipe de Asturias de las Letras y del Premio Jerusalén –polémica incluida– el año pasado), publicó a principios del año pasado el ensayo Todo lo que era sólido. El libro está compuesto por 104 breves textos a cuyo través el autor va trazando una suerte de crónica del desmoronamiento económico, político y social que lleva padeciendo España estos últimos años.

Todo lo que era sólido.

Muñoz Molina se lanza sobre los temas más candentes del pasado reciente español (laicismo y educación religiosa; oleada de Estatutos de Autonomía y consiguientes tensiones en el modelo territorial autonómico; memoria histórica) hilvanando un discurso más coherente en unos casos que en otros, sin ocultar sus posiciones personales y siempre desde la elegancia y el respeto de su fina prosa.

En su empeño de realizar una crítica constructiva sin que ello suponga, al tiempo, cerrar los ojos a la podredumbre ética que contamina diversos ámbitos de la realidad política (y no política) de España, el autor no puede evitar deslizarse, sobre todo en la parte final, a un buenismo y un voluntarismo no muy útiles más allá de las páginas en que con tanta belleza y maestría narradora plasma sus opiniones. A ello hay que sumar la naïveté cuasi-adolescente que desprenden tanto su enfoque de la lucha (creeríase modélica) de España contra el terrorismo de ETA (le recomendaríamos humildemente ciertos artículos del blog de Alberto Moyano) como su descripción de Amsterdam y del modelo holandés, que más que un país ciertamente avanzadísimo parece en estas líneas un paraíso social casi a la altura del comunista de los marxistas más incondicionales.

No obstante la mención de estos peros, es indudable que el marido de la también escritora Elvira Lindo posee unas cualidades narrativas que cautivan fácilmente al lector (y que lo llaman poderosamente a descubrir su obra novelística) incluso en un ensayo más o menos sobrio como es el presente. Esta maestría, unida a la esperanza contenida y a la visión cosmopolita y evocadora que destilan la mayoría de sus reflexiones, hacen de Todo lo que era sólido un recomendable libro para quien busque precisamente eso: una visión profundamente crítica del período burbuja y del posterior al crash desde una perspectiva general que huye de la desesperación y de la indeferencia, de la mano de la bella prosa de uno de los referentes intelectuales del progresismo español.

Adela Asúari elkarrizketa Berrian

Duela aste bete luze Auzitegi Konstituzionalak Kataluniako Parlamentuaren subiranotasun adierazpenaren inguruan kaleratutako epaia ekarri genuen bog honetara. Adela Asúa Batarrita bilbotarra zen ebazpenaren egilea. Bada, gaur elkarrizketa egin diote Berrian. Bertan, Parot doktrinari buruz (badirudi afera horretan Auzitegi Konstituzionalaren gehiengoaren kontrako hainbat boto partikular idatzi zituela, gerora Estrasburgoko Giza Eskubideen Europako Auzitegian kaleratutako epaiaren ildoa aurreratzen-edo zutenak), EPPK-ko presoen balizko gerturatzeari buruz eta aipatutako subiranotasun adierazpenari buruz mintzo da.

Adela Asúa Batarrita

Elkarrizketa interesgarria da: gutxi gorabehera Kataluniako Gobernuaren argudioekin ziztatzen duen kazetariaren galderen aurrean, berak idatzitako epaian antzeman uste genuen elkarrizketarako eta akordioetarako deia errepikatzen du, zehaztasun eta dotoretasun juridikoz. Hortaz, berriro ere, nabarmentzekoa da Espainiako Gobernuaren jarrerarekiko kontrastea. Espainiako epailetzaren maila gorenenetako kideak konturatuko balira bezala Rajoyren ezer egin gabe itxarotearen estrategia okerra izan daitekeela eta, Masen gobernuaren proiektuaren inkonstituzionaltasuna gorabehera, okerra dela orobat jarrera hertsiki legalista bat hartuz azpiko problema politikoari ezikusiarena egitea.

Ez ote dute bada Kataluniako subiranistek, subiranotasun adierazpenaren zati bat baliogabetzen duen epaian hain zuzen, helduleku bat izango…

Hamar; edo hain sinple, hain sinple, ezen…

Izenburua: Hamar. Egilea: Andrej Longo. Jatorrizko hizkuntza: italiera. Irakurketa hizkuntza: euskara. Urtea: 2007. Argitaletxea: Pasazaite.

Aspalditik begiz jota genuen inportazioko liburuak gure eskuetan jartzea hitz ematen digun argitaletxe hau[1]. Gutxinaka zabaltzen doan bere katalogotik nondik hasiko, eta lehenengo alea aukeratu genuen, planteamendu erakargarria zekarren Andrej Longo italiarraren Hamar hauxe: juduen eta kristauen Jainkoak Moisesi helarazitako Hamar Aginduak, XXI. mendeko Napolin girotutako beste hainbeste istorioren atariko.

Andrej Longo. http://ekarriak.armiarma.com/argazkiak/1064.jpg

Baina, aurrera dezagun, Italia hegoaldeko lurrinak (eta, batez ere, kiratsak) etxeraino ekartzea promesten zigun liburu hau dezepzio aitzakiagabe gertatu zaigu. Narrazioak, egunerokotasunean zein baino zein txertatuagoak gehienak (ostiralean diskotekara doan bikotea, senarraren lanordu amaiezinek elkarrekin ezin egonik uzten dituzten senar-emazteak, eta abar), gizakien nahigabe, zorigaizto eta ezbeharren errepaso moduko bat dira, beti ere hiri horretako gaizkile taldeen presentziak eta bortizkeriak kutsatutako giro batean. Kontua da, alabaina, pertsonaiak eta gertaerak hain sinple eta apaingabe marraztu nahiz, egilak muturreregi jotzen duela: hain da dena sinplea, zuzena eta argia, ezen iruditzen baitzaigu xinplekeriaren eta insustantzialtasunaren amildegitik malkartzen dela behin baino gehiagotan. Erabilitako hizkera literarioa ere, gure usteko, bide beretik doa, kazetaritzazkoa da ia, eta ez Truman Capote baten estilo zirraragarrikoa, baizik eta gogo egoera eta sentipenetan arakatzeko ezgauza, gehiegikerian baztergarri diren baina zenbait kasutan eskergarri eta are beharrezko diren irudi eta metaforetan pobrea.

Balirudike (barruan daramagun filologoa atera zaigu!), begirada liburuaren osotasunean pausatuz gero, “kale!” ozen bat entzun daitekeela: egileak, pertsonaia eta gertaera arrunten baina ustez esanguratsu eta sinbolismoz betetakoen bidez, egunerokotik esanahi sakoneko ideietara eraman nahi izan du irakurlea. Ez zen erronka makala, baina gure uste apalean huts egindako saltoa da, inondik ere. Azken batean, giza kondizioaren zirrikituetan sakondu nahi horretan, giza izaera horren zeharkako isla batzuk agerraraztea baino ez da lortzen, denak ere oso azalekoak.

Gainera, salbuespenak salbu (akaso lehenengo eta zazpigarren ipuinak salbatuko genituzke), estiloari zama moduko bat nabari zaio, utzikeriaren eta ezinaren arteko zerbait istorioen hariak ehuntzerakoan: egileak  istorio horiek benetan kontatzeko gogorik ez balu bezala, bilduma osatzeko presatua balitz bezala. Tamalez, indar (falta) moduko horrexek bultzatzen du irakurlea bukaera azkarrera eta, orobat, liburua apalen batean utzi eta betiko ahaztera. Fruitu ederrak ekartzera deitua dirudien argitaletxe baten lehen alea ez balitz, erantsi beharko genuke.

[1] Sautrelan orain gutxi saio bat eskaini zieten Pasazaite, Denonartean, Edo! eta Meetook argitaletxe berriei.