Izenburua: A tale of two cities. Egilea: Charles Dickens. Jatorrizko hizkuntza: ingelesa. Argitalpen urtea: 1859. Argitaletxea: Penguin books.
“It was the best of times, it was the worst of times, it was the age of wisdom, it was the age of foolishness, it was the epoch of belief, it was the epoch of incredulity, it was the season of Light, it was the season of Darkness, it was the spring of hope, it was the winter of despair, we had everything before us, we had nothing before us, we were all going direct to heaven, we were all going direct the other way – in short, the period was so far like the present period, that some of its noisiest authorities insisted on it being received, for good or for evil, in the superlative degree of comparison only.”[1]
Esaldi jada mitiko honekin hasten da apal galduren batean hautsa kiloka ekoizten egon ostean salbatu dugun A tale of two cities (Bi hiriren istorioa). Kontrazalaren arabera, Charles Dickensen eleberririk ezagunena, The Pickwick Papersen atzetik. Klasiko bat. Horrek dakartzan muga eta baldintzapen madarikatuekin berezitasunekin kritikatxo moduko bat egiten saiatzerakoan. Izan ere, klasiko baten ohiko kritika laudorio berdinen segida betibera izan ohi da. Bada, ez. Sakrilegio txiki bat egingo dugu: liburuak gu nahiko epel utzi gaitu. Egia da, hasteko, fikziozko lan bat %100era kontrolatzen ez den hizkuntza batean irakurtzeak badituela bere zailtasunak, eta gu ere zertxobait trabatuta ibili garela liburuaren lehenengo parteko hamaika adjetiboen jario zorabiagarrian (eta hori, noski irakurlearen eskasa da, ez obrarena). Baina kontua da liburuaren lehen erdia edo irakurtzeko gogorxea egin zaigula eta, erdialdetik aurrera eta batez ere hirugarren eta azken zatian erritmoan eta zirraran dexente egiten badu ere gora, gutxi gorabehera aurretik nahiko lauso eta marrazgabe geratzen ziren pertsonaiak gorpuzten eta osotzen hastearekin batera (aitor dugu Manette doktorea dugula liburuko kuttunena), orotara esan dezakegu osotasun sentsazio hori ez diogula atzeman nobelari. Zentzu horretan, garai eta korronte bertsuko Madame Bovaryrekin erkatuz gero, adibidez, zalantzarik gabe azken hau hobetsiko genuke, nahiz eta konparazioen kontua beti zaila izan. Antza denez, Oprah Winfreyk Dickensen lanik kaskarrenen artean kokatzen du A tale of two cities. Dickensiarregia ez ote den aipatzen du, egilearen bizitza pertsonalak nobelaren idazketa zenbateraino baldintzatu zuen itaundu bitartean.
Edonola ere, irakurketa amaitu eta hurrengo egunetan sentsazio arraroa izan dugu: esan bezala nobelak liluratu ez bagaitu ere, badirudi bertako zenbait istorio eta gai behin eta berriro irakurlearen gogora bueltatzen tematzen direla. Nobelak gugan uste baino eragin handiagoa izan duelako froga ote? Uste baino gehiago gustatu zaigulako seinale ote? Ez al genuen oroimeneko tiradera ilunen batean lehenago gordeko Dickens mendebaldeko kanoneko handi eta sonatuarena beharrean, Afrikako emakume idazle ezezagun batena balitz? Hots, klasiko bat ez balitz?
Ezin jakin: horra klasiko bat irakurtzearen ajeak.
[1] “Garairik onena zen, garairik okerrena zen, jakinduriaren aroa zen, ergelkeriaren aroa zen, sinesmenaren aldia zen, sinesgabetasunaren aldia zen, Argiaren sasoia zen, Iluntasunaren sasoia zen, itxaropenaren udaberria zen, etsipenaren negua zen, dena genuen gure aurretik, ez genuen ezer gure aurretik, denok zerura gindoazen, denok kontrako norabidean zuzen-zuzen gindoazen – labur, denbora hura hain zen egungoa bezalakoa, ezen bere autoritate zaratatsuenak tematu egiten baitziren, onerako edo gaitzerako, soilik konparazioaren maila superlatiboan aintzat hartua izan zedin.”
Gibeljalea 
